PaardEnGezondheid: Veel vragen over waterscheerling

Naar aanleiding van berichten in de media krijgt de Gezondheidsdienst voor dieren momenteel veel vragen over waterscheerling.

Berichten in media over een opmars van de giftige waterscheerling zijn lichtelijk overdreven. ,,Er is geen alarm, want er is niet bijzonders aan de hand. Deze plant komt al heel lang voor in Nederland. Bovendien zijn de afgelopen jaren geen gevallen bekend van vergiftiging en sterfte van vee”, zegt dierenarts Jet Mars van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) in Deventer. Ook zij werd veelvuldig benaderd door de media.

De waterscheerling (Cicuta virosa) geldt als de meest giftige plant van onze flora en komt van oudsher in Nederland voor in en langs sloten en plassen. Hij is vrij algemeen in de laagveengebieden van Friesland, vrij zeldzaam in het oosten, noordoosten en midden van het land en in het rivierengebied, elders zeer zeldzaam. De waterscheerling komt niet voor in Zeeland en Zuid-Limburg.
De laatste decennia was er sprake van een teruggang in aantallen door verdroging, nu komt de plant weer een beetje terug, met name door ander waterbeleid. Plaatselijk kan er daardoor een toename zichtbaar zijn.

De plant groeit in slootkanten, staat met wortel in het slootwater en kan een lengte hebben van een halve tot meer dan een meter.  Ook als de plant een paar jaar is weggeweest, kan die zo maar weer opduiken. In natuurgebieden, zoals Gouwe Wiericke in de buurt van Reeuwijk en ook in Overijssel, wordt waterscheerling de laatste tijd wat vaker geconstateerd. Mars: ,,Op zich is het goed, dat veehouders attent zijn en zoiets melden bij onze dienst. Maar er is nu bij veehouders wat paniekstemming ontstaan en dat is niet nodig.”

 
Vooral de wortel van waterscheerling is zeer giftig. Een klein stukje is zelfs na een uur al fataal voor paarden, runderen en mensen. De knolvormige wortelstok en stelen bevatten een gele, olieachtige vloeistof, die doordringend ruikt naar selderij of pastinaak en dat zorgt soms voor problemen omdat mensen soms hun nieuwsgierigheid niet kunnen bedwingen. Maar vooral vee lijkt het meeste gevaar te lopen en koeien kunnen binnen een kwartier na het opeten sterven. In Engeland wordt de plant daarom ook wel ‘cowbane’ (koeiendoder) genoemd.

“Bij het schonen van de sloot dienen de plant en de knol niet op het land terecht te komen, want ook na het drogen blijft de wortel giftig. Het advies is om dat materiaal af te voeren. Risico’s kunnen zo tot het minimum worden beperkt”, zegt Mars van de Gezondheidsdienst voor Dieren.
Dat veehouders in veenweidegebieden zich zorgen maken over de waterscheerling, begrijpt de dierenarts wel: “Als een boer die plant vaker ziet dan voorheen, denkt hij natuurlijk aan de gezondheid van z’n dieren.” Een hoger waterpeil in die gebieden kan er toe lieden dat de plant vaker zal worden waargenomen. “Liever geen paniek, wel de ogen openhouden en zo nodig passende maatregelen nemen”, besluit de GD-dierenarts.

(Bron: Gezondheidsdienst voor Dieren, red. HorsUs)