PaardEnGezondheid: Nieuwe benadering van het ontwormen bij paarden

Het is tegenwoordig niet meer mogelijk zonder recept wormmiddelen te krijgen. Reden hiervoor is dat door een doelgerichtere toepassing van deze middelen de resistentieontwikkeling van de paardenwormen kan worden afgeremd. Het is immers in ieders belang dat er werkzame middelen beschikbaar blijven.

Resistentie
Resistentie wordt veroorzaakt doordat wormen te vaak in contact komen met hetzelfde wormmiddel. Niet alle wormen zijn even gevoelig voor een wormmiddel. Wordt er te vaak ontwormd of met een te lage dosis, dan krijgen de wormen met de minste gevoeligheid de kans om zich sterker te vermenigvuldigen dan de gevoelige wormen. Daardoor ontstaat uiteindelijk een genetisch ongevoelige wormenpopulatie. Daarom is het erg belangrijk om wormmiddelen doelgericht en met mate te gebruiken.

Om de werking van de nog bruikbare wormmiddelen in stand te houden, is het advies om niet alle paarden te behandelen, maar enkele (oudere) paarden zonder klinische verschijnselen en met lage ei-uitscheiding onbehandeld te laten. Zo krijgen de gevoelige wormen kansen om zich te handhaven tegenover de resistente wormen.

Er zijn verschillende soorten wormen die problemen kunnen veroorzaken bij paarden en pony’s. Hieronder worden een aantal veel voorkomende wormen besproken.

Bloedwormen
De gevaarlijkste en meest voorkomende wormen zijn de Strongyliden of bloedwormen. We onderscheiden de grote en de kleine Strongyliden. De kleine Strongyliden of bloedwormen zijn het meest bedreigend voor de gezondheid van het paard. Vaak wordt er elke 6 of 8 weken behandeld. Bij een doelgerichte aanpak kan het aantal behandelingen echter sterk worden teruggebracht.
De eieren van deze wormen ontwikkelen zich in het weiland tot besmettelijke larven. Daardoor is behandelen eigenlijk alleen nodig bij paarden die daadwerkelijk in het weiland komen. Om de besmetting in het weiland te verlagen kunnen ook alternatieve maatregelen getroffen worden. Heel efficiënt is bijvoorbeeld het verwijderen van de mest binnen een week, zodat er geen larven in het gras kunnen komen. Maar ook het gras maaien voor de paarden in de wei komen zal een groot deel van de besmetting verwijderen. Schapen en runderen kunnen een belangrijke bijdrage leveren door hen de larven op te laten eten, voordat de veulens of paarden in het land komen. Een graslandkalender kan hierbij handig zijn.

Van de grote Strongyliden is de Strongylus vulgaris de bekendste en gevaarlijkste. Deze worm kan dodelijk zijn voor het paard. De larven kunnen de wanden van de slagaders in de buik aantasten, waardoor een dodelijke bloeding kan ontstaan. Deze worm is op veel bedrijven gelukkig inmiddels verdwenen. 

 
Veulenworm
De veulenworm is een worm die direct, dus zonder tussengastheer of zonder de noodzakelijke ontwikkeling van de eieren tot besmettelijke larven in het weiland, het veulen besmet. Deze worm kan diarree veroorzaken bij de jonge veulens en wordt doorgegeven via de larven in de merriemelk. Ook besmette mest vormt een infectiebron. De bestrijding is gebaseerd op het ontwormen van veulens, het goed schoonhouden van de veulenstal en het behandelen van de merrie.

Spoelwormen
Ook de spoelvorm kan een veulen zonder tussengastheer besmetten. De larven van de spoelworm kunnen heel lang overleven en vormen daarom een continue bedreiging. De spoelworm geeft vooral op opfokbedrijven veel problemen. Een besmet dier kan miljarden eieren produceren die vanuit het weiland of de stal worden opgelikt door de veulens. De enige manier om besmettingen te voorkomen is door te vermijden dat een besmet dier op uw bedrijf komt. Daarnaast is het erg belangrijk nooit de veulens te weiden op weiland waar eerder de oudere veulens of jaarlingen hebben gelopen omdat die juist de eieren uitscheiden. Datzelfde geldt trouwens ook voor de stallen.

Lintwormen
Lintwormen hebben wel een tussengastheer nodig. De lintwormeieren in de mest van het paard worden opgegeten door mijten die in het gras voorkomen. In de mijt ontwikkelt zich een larve die besmettelijk is voor het paard. Bestrijding van de mijten op de wei is onhaalbaar. Ook hier is het dus zaak besmetting van de mijten te voorkomen door te zorgen dat er geen paard met lintworm in uw weiland komt.

Bewust ontwormen
Er zijn veel behalve medicijnen veel andere manieren om worminfecties in de hand te houden. Het gebruik van antiwormmiddelen kan hierdoor beperkt worden tot het gebruik ter ondersteuning van uw preventieve maatregelen. Door onderzoek van een steekproef van het weidekoppel kan de mate van uitscheiding van de dieren bepaald worden. De GD heeft een wormenpakket ontwikkeld voor het bewust ontwormen van paarden, pony’s en veulens. Meer informatie hierover vindt u op www.gddeventer.com/paard.

(Bron: De Gezondheidsdienst voor Dieren voor HorsUs)